Page:Organum mathematicum libris IX. explicatum (1668).djvu/276

From GATE
This page has not been proofread


Liber II.


Geometricae. Nam si filum perpendiculi abscindat partes 2 lateris versi DC, umbra est sextuplo major quam altitudo : si abscindat partes 3 , umbra est quadruplo major : si partes 4, est triplo major,etc. prout in dictae Tabellae primae facie posteriore exponitur. Quare si numerum pedum aut palmorum umbrae dividas in partes sex, quatuor, tres,etc. erit pars sexta,quarta,tertia etc. altitudo in pedibus, palmis, etc.

PROPOSITIO III.


Metiri Altitudines verticales accessibiles, sine calculo Arithmetico, ope Quadrati penduli, Tabellae Primae Geometricae, sine umbra ab altitudine projecta.


Metiri altitudines verticales ope Tabellae primae Geometricae sine umbra. Vide Iconismum XII.

PRaecedens Praxis locum non habet nisi Sole aut Luna lucente, et corpore umbroso umbram projiciente. Praesens quovis tempore adhiberi potest, dum modo ad basin altitudinis erectae accedi ac recedi possit.

Itaque sit mensuranda altitudo G F Iconis. XII. Suspende libere Quadratum vel ex loco H , vel I , vel K , vel alio quocunque , ex quo usquead basin G possis accedere; et per dioptras B A dirige radium visualem in fastigium F , simulque nota ,in quod latus cadat filum perpendiculi libere pendentis, et quot partes lateris abscindat.

Vel enim cadit in latus rectum B C, ut in statione H apparet; et tunc distantia H G est minor,quam altitudo G F : vel cadit in angulum C, ut in statione I;et tunc distantia I G est aequalis altitudini G F : vel cadit in latus versum C D , ut in statione K;et tunc distantia K G est major, quam altitudo G K.

Quam autem proportionem habeat in primo et tertio casu distantia a statione mensoris usque ad basin G altitudinis, disces ex partibus laterum abscissis a perpendiculi filo, et ex alterutra facie Tabellae Geometricae. Nam

Si ex latere recto B C abscindat filum partes 2, distantia H G est sextuplo minor quam altitudo G F : si abscindat partes tres, distantia est quadruplo minor quam altitudo: si abscinat partes 4, distantia est triplo minor quam altitudo;si abscindat partes 5,distantia est duplo et duabus duodecimis minor, quam altitudo: