Page:Organum mathematicum libris IX. explicatum (1668).djvu/142

From GATE
This page has not been proofread


Dextera, si numerum subtrahendum quaeras in columna verticali, et ab illo recta descendas, donec invenias numerum, a quo Subtractio sit, et ab hoc pergas sinistrorsum recta usque ad lateralem columnam.
Potest etiam Tabula eadem construi in forma triangulari, ut sequitur, et extendi utrimque in infinitum.
Usus ejus hic est. Qaere subtrahendum in columna laterali sinistra, et ab illo perge dextrorsum in eadem serie usque ad numerum, a quo Subtractio sit: ab hoc ascende usque as columnam diagonalem, et invenies residuum. Pro Additione quoque servit: si enim unum numerorum addendorum quaeras in laterali columna, alterum in diagonali; invenies summam in quadrangulo concursus.

Annotatio II.


Potest Subtractio etiam inchoari a sinistra versus dexteram, ut Additio: at quia, tametsi facillima sit operatio, quando omnes inferiors figurae sunt minores superioribus sibi correspondentibus, difficilior tamen est, quando aliquae inferiors sunt majores, quam in modo ordinario jam explicato, operandi modum omittimus.

CAPUT VI.


De Multiplicatione numerorum integrorum.


Multiplicatio numerorum integrorum

Multiplicatio est ductus unius numeri in alium, ad inveniendum aliquem tertium, qui toties contineat primum, quoties hic continet unitatem. Vel, Multiplicatio unius numeri per alium, est sumptio seu replicatio illius toties, quoties hic unitatem in se continet. Ille, qui ducitur in alium, vocatur Multiplicans, seu Multiplicator; alter, in quem hic ducitur, dicitur Multiplicandus; tertius. qui reperitur, Summa, seu Productus, aut Factus appellatur.

Aliquando tam Multiplicans, quam Multiplicandus, continent unam tantum figuram, ut si multiplicanda sint 5 per 4. Aliquando unus continet plures figuras, alter unam tantum, ut si multiplicanda sint 3672 per 2. Aliquando uterque continet plures figuras, ut si multiplicanda sint 365 per 24. Pro singulis casibus praecepta trademus.