Reverende in Christo Pater
Pax Christi
Dum chartas et scripta mea perlustrarem hisce diebus, reperi inter caetera etiam literas Reverentiae Vestrae adhuc tertia
Julij prioris anni ad me datas, in quibus Reverentia Vestra petit Sibi terminos aliquos mineralisticos explicari, et
quia non puto, nec recordor, quae ad dictas literas Reverentiae Vestrae, nescio qualiter distractus, quod responderim, quae neglexi,
hisce emendo. Primo: petit Reverntia Vestra scire, quid sit Probire Centri? respondeo: solent probatores iurati rerum
mineralium in mineris probandis, quidnam et quantum contineant in parva quantitate per ignem probare secundam proportionem
accipiunt verbi gratia ex cumulo mineralium lapidum comminutorum accipere verbi gratia unam unciam uistae et accuratae
ponderationis, uel semel, bis, ter etc. millesimam partem unius librae, et hanc uocant probire Center?) : et p ignẽ faciunt
postea pbam, et p pportionẽ deinde sic pcedunt millesima u.g. pars mineræ dat centesimã u.g. partem
libræ auri uel argenti ũ, gõ aliæ 999æ partes dabunt tm̃ et tm̃ auri, argenti ũ gõ unus centenarius minera:
rũ tm̃ et tm̃ gtinet in se auri, argenti ũ pro uno centenario a. elaborando tanti e tanti fiunt sumptus ũ hincides
parua in quantitate fiunt pbaões, ne in magnis liquationibus (qua multũ gstant ) dñg damnũ patiatz
Hinc 2ũ q RVa petit, quid sit XXXX, facit intelliget: sunt iustissimæ bilances magni pretij
ib et accuratissimè pili et res minimæ possunt ponderari. XXXX sunt pauulæ scutellæ
testaceæ, in quias imponuntz mineræ in pulverẽ redactæ cũ plumborũ et in fornaculas imponuntz cũ mineris ut
liquentz. XXXX depingere nescio, facere scio: Si RVæ XXX essem, facerem RVa plures ppe sana
sumptibus et re ipsa educerem ese mineris aurũ, argentũ, plumbũ, cuprũ ũ frueniet RVa descriptionẽ et
simil depictionẽ harũ fornacularũ in authoribus q scribunt de rebus mineralibus, XXXX in Lazaro Erkey
et alijs. XXXXX, XX, XX est tm̃ dr̃e, ac quærere, qualis ẽ minera, quã
debeo pbare? estne continens aurũ, l. argentũ, uel plumbũ ũ p ut gtinet, ita certã XX pbam et modũ pbandi
Hæc uolui ad qsita RVa respondere. Humillimè RVã rogo, q pruis respondere neglescerim.
Miles germanus sat copiosus iam incipit descendere in Ungariam, uti his diebus ẽt p hunc pagum,
(ubi sum iam plus quã medio anno in reformaõe, et fere cũ Dei graã trecenti lumẽ veræ fidei respicere
incepunt) transiuerunt, ac nobis discerunt, intra 8 dies secuturus adhuc m/16 militũ. Optimus Deus det, ut
canẽ lunaticũ arma Xrianorũ humiliet. Rogo RVa dignetz meo nõe meũ R. P. plem cũ Socijs et alijs
notis humillimè salutare. Si quid RVa noui et de congregaõe habeat, dignetz coĩcare. Exspecto etiam
à RVa unũ exemplar mundi subterranei, si RVa oĩo ñ posset dono dare, soluam cũ gratiarũ actione.
His me in SS missæ Sacrificia RVæ humillimè cõmendo. Hantlouiæ 20 Maij 1661
