Page:Organum mathematicum libris IX. explicatum (1668).djvu/283

From GATE
This page has not been proofread


Vide Iconismum XIII.

vel usque in I, vel usque in K, vel usque ad quodcunque punctum; statue Quadratum stabile, supra pedem suum firmatum, ita ut latus C D versum respiciat Solem, et sit perpendiculare horizonti; Regulam vero dioptricam eleva ac deprime, donec radius Solarius aut lunaris radiet per utrumque pinnacidium.

Potest autem Quadratum statuere vel intra umbra ab altutudine projectum, uti in Iconismo XIII factum vides; vel in alio quovis loco ac puncto.
Hoc facto, nota diligenter, quondam latus interfecet Regula dioptrica, et quot partes lateris abscindat. In praesenti Iconismo XIII latus BC est umbra recta, latus CD umbra versa, juxta dicta cap. 4. § 2. Assertione I.
Si Regula dioptrica cadat in umbram rectam BC Quadrati; umbra altitudinis est minor altitudine. Si cadit in angulum C inter umbram rectam et versam, umbr altitudinis est aequalis altitudini. Si cadat in latus versum CD, umbra altitudinis est majore altitudine. Et quidem si Regula cadit in secundum, tetrium, quartum, quintum etc. punctum lateris recti B C; umbra altitudinis est sextuplo, quadruplo, triplo etc.minor altitudine, prout decetur in facie antica Tabellae primae Geometricae. Si vero Regula cadit in secundum, tertium, quartum, etc. punctum lateris versi CD; umbra altitudinis est sextuplo, quadruplo, triplo etc. major quam altitudo, prout docetur in facie postica ejusdem Tabellae primae Geometricae.

Secundus Modus, sine umbra.


Alioque quocunque tempore, sive altitudo projiciat umbram, sive no, statue Quadratum vel in H, vel in I, vel in K, vel in quovis alio puncto, ita ut latus CD respiciat altitudinem, et sit perpendiculare horizonti. Quo facto, eleva ac deprime Regulam dioptricam, donec applicato oculo ad A, aspicias per utrumque pinnacidium fastigium F, Intersecabit Regula , ut antea, vel latus rectum CB, vel cadet in angulum, vel intersecabit latus CD versum.
In primo casu distantia in locum stationis et basim altitudinis est minor quam altitudo; et quidem sit Regula dioptrica