Page:Organum mathematicum libris IX. explicatum (1668).djvu/154

From GATE
This page has been proofread


quinquies repetiti: sive enim quinquies scribam hunc numerum sub se, et addam; sive scribam semel, et subscribam 5, ac multiplicem; semper eadem Summa provenit, ut patet in sequentibus exemplis. Itaque Multiplicatio est compnediosa Additio.

CAPUT VII.
De Divisione numerorum Integrorum.

Divisio numerorum integrorum.

Dividere unum numerum per alium illo minorem, est inq uirere ac invenire, quoties hic minor in illo majori contineatur; seu quoties ex illo possit subtrahi: unde Divisio nihil aliud est quam compendiosa Subtractio. Exempli gratia, dividere 20 per 4, est inquirere et invenire,quoties 4 contineantur in 20; sive quoties 4 a 20 possint subtrahi. Itaque in Divisione tres numeri interveniunt; ille, qui divisitur, et vocatur Dividendus; ille, per quem dividitur, et vocatur Divisor; et ille, qui reperitur, ac denotat quoties Divisor in Dividendo contineatur, et vocatur Quotus, seu Quotiens. Quare Divisio potest sic definiri: Divisio unius numeri per alium, scilicet majoris per minorem, est inquisitio et inventio alicujus tertii numeri, qui unitatibus suis exprimit, quoties minor in majori contineatur. Toties enim continetur Divisor in Dividendo, quoties unitas in Quoto.

Divisor aliquando est unica figura, aliquando plures. De utroque casu Regulas trademus, ac primum de primo.

§ I.
Primus Casus, Quando Divisor est unica figura.

Proponam prius omnes Regulas in hoc casu servandas; deinde proponam exempla, quibus Regulae explicentur.