Ab anno Domini 300 ad 400
p. 67
[91.]
De sancto Hilario – 355
Sanctus Hilarius Pictauorum episcopus, S. Athanasii aequalis fuit, & quamuis iam prouectae aetatis christianus factus, tamen breui in ecclesiastica doctrina ita profecit, ut doctor maximus & ecclesiae catholicae columna merito habitus sit.
Eius opera haec extat:
De Trinitate, libri 12.
Aduersus Constantium augustum, 1
Ad eundem, 1.
Ad eundem alter.
Aduersus Auxentium Arianum, 1.
De synodis aduersus Arianos, 1.
Ad Apram filiam epistola.
Ad eandem hymnus.
In Matthaeum commentaria.
In Psalmos aliquot explanatio.
De Patris & Filii unitate, 1.
De essentia Patris & Filii, 1.
Ad Augustinum epistolae, 2.
Carmen in Genesim.
Et quidem de libris De Trinitate, de duobus libris Aduersus Constantium, de libro Contra Auxentium, de libro De synodis, de Commentariis in Mahaeum & in Psalmos, nulla dubitatio est, horum enim & meminit sanctus Hieronymus in libro De scriptoribus ecclesiasticis & nemo illis contradixit unquam.
De Epistola & Hymno ad Apram filiam Erasmus non solum dubitauit, sed etiam scripsit, notha esse.
Caeterum Fortunatus S. Hilarii successor in vita ipsius disertis verbis scripsit, dedisse sanctum Hilarium epistolam ad Apram filiam & totum argumentum epistolae descripsit, ut non sit dubium, hanc ipsam quae extat epistola, vere S. Hilarii esse, ut etiam hymnum adiunctum.
De Epistolis ad Augustinum extra controuersiam est, eas non esse Hilarii Pictauiensis, sed Hilarii alterius multo recentioris, nam & Pelagiani, de quibus in illis epistolis agitur, post Hilarii obitum exorti sunt, & ipse Augustinus ad quem scribuntur, post Hilarii excessum christianus factus est.
Pari ratione Carmen in Genesim Hilarii esse non potest, cum ad Leonem papam scriptum sit, sed etsi hoc carmen non sit Hilarii, tamen constat ex concilio Toletano 4 can. 12 hymnos aliquos S. Hilarii cani in officio ecclesiastico.
De libris duobus De Patris & Filii unitate & De essentia Patris & Filii non omnino certus sum, Hilarii ne an alicuius alterius sint, nam S. Hiero-
