LECTORI BENEVOLO S.
Celeberrima nullo non tempore Raymundum Lullum inter et Peripatum , acerrimis agitata velitationibus lis fuit et controversia : Siquidem iis , quae in ea Arte , quam Magnam et Inventivam Veritatis vocat , pollicitus est , tanta Orbem admiratione complevit , ut vix ullus ex Academicis palaestris adeò reconditae doctrine avidus sectator inventus fit , qui suas in ea aut explicanda , aut confutanda , ingenii vires non impenderit ; Nonnulli vastissimis in eam conscriptis Commentariis obscura quaevis cimmeriisque involuta tenebris penitissime se dilucidasse non fine Reip . Litterariae emolumento crediderunt ; at hoc egerunt , ut tenebris tenebras adderent . Quidam Thrasonico spiritu tumentes , Artem intimè se callere potius jactitarunt , quàm opere compleverunt . Non defuerunt , qui cùm reconditiora Artis latibula aut non penetrarent , aut aegrius Artem in usum aliquem humanum hucusque desideratum converti posse judicarint , desperationis impetu in transversum acti , Authorem mille opprobriorum generibus explosum , veluti imposturae et ψευδοτεχνίας crimine obnoxium publicis scriptis condemnarint ; adeò quidem , ut celeberrimum dogma in aperta factionis discrimina divulsum , complures neque ignobiles hujus doctrinae fautores defensoresque alacerrimos ; plures econtrà , non dicam novae doctrinae sequaces , quin imò fastuosissimos cavillatores , acerrimosque Antagonistas invenerit . Qui Authoris sectantur dogmata Lullistae , eum miris encomiorum titulis non in Coelum tantùm efferunt , virum sanctitate et religione plenum , utpote qui exoticam quandam , atque ab omni humani consortii necessitudine remotam vitam in monte Randa egerit , ubi divinarum rerum contemplatione absorptus admirandum hoc doctrinae genus verius superna luce , et Spiritus Sancti dictamine , quàm investo studio et insita ingenii sagacitate et labore comparaverit , eum vel ex hoc capite πανεπίσημον καί θεοδίδακτον asseverantes ; quae Nicolaus Caussinus in ejusdem vita eleganti et terso stylo descripta , fautor Lulli , amplius prosequitur . Surrexerunt tamen posteris temporibus nonnulli aegrioris animi Aristarchi , qui severioribus obeliscis Virum innocentem invadentes , adeò indignis modis pupugerunt , ut praeter imposturae et sycophantiae piaculum , eum de haereseos quoque et Necromantiae nefando crimine imprudentius accusare non fint verecundati . Ego in tam perplexo negotio dubius et anceps cuinam parti subscribam , nescio . Hoc scio , Lullum hominem DEO deditum et S.R. Ecclesiae propagandae zelo ardentissimum , (uti ejus relicta posteritati monumenta sat superque testantur ) virum fuisse . Sed progredior ad propositum nobis scopum , quod est doctrinae Lullianae examen . Non ignoro , Nicolaum Eimericum primum omnium fuisse , qui (an ignorantia an livoris oestro percitus id egerit ,nescio ) ad ducentas ex ejus monumentis Orthodoxae fidei contrarias ( ut ipse quidem putabat ) propositiones compilando , Gregorio XI. Avenione tunc temporis residenti oblatas , Censurae Ecclesiasticae subdiderit , obtentaque per subreptionem Bulla Pontificia , Authorem unà cum Libris tanquam haereseos nota infamem publico judicio condemnarit . Quae quidem sententia iniquior , uti eorum qui Lullo favebant , animos vehementer succendit ; ita nullum non lapidem moverunt , ut injustae condemnationis causas , et damnatae doctrinae propositiones perperam expositas ad incudem revocarent ; quod tandem opera Bernardi Ermengandi Ord. Praed. Provincialis per duodecim peritissimos S S. Theologiae Doctores a se in hunc finem coactos , ea , qua par fuit , aequitate praestitum fuit . Unde anno 1419 . Martini V. Pontificis authoritate , Alemannus tit. S. R. E. Cardinalis re maturè considerata , agitate causae pendentem litem nova impetrata Bulla , per Bernardum Castelli Episcopum in favorem Lulli tandem decidit , Bullamque Eimirici à Gregorio XI . dolosè extortam , veluti subreptitiam , vanam , irritamque ab omnibus haberi voluit ; quam deinde Concilium Tridentinum Hispanorum sollicitatione per novos ad id delectos Theologos post recognitam causam , ratam habuit confirmavitque , Librosque Lullianos veluti ad omni haeresios suspicione alienos tutò legi posse indulsit . Accessit hisce amplissimum Caroli V. Caesaris in favorem Artis Lullianae privilegium , cum caeteris Pontificum indultis , ad qua , cùm Lulli monumentis passim annexa fiut , Lectorem remitto .
Tanto itaque favore Bellarum factum est , ut deinceps paulò mitiori oculo Lulliana dogmata aspicerentur , compluresque laudabili curiositate instimulati , dum Artis Principia paulò profundiùs rimarentur , tantum abest , ut quicquam in iis veritati absonum , ut potius ceu foecunda quaedam omnium Artium et Scientiarum seminaria deprehenderint , unde veluti ex Equo quodam Trojano ingens mox Commentatorum turba emersit , quamvis vix ullus ejus difficultatem , tum ob inconditum obsurumque dicendi genus , plenè se evolvere valuerit. Quapropter cùm in Artis experimento non sine temporis jactura frustraneo conatu occuparentur multi , tum magna auctoritate spectatissimi Principes ; tum in omni literaturae genere illustres Viri ; Quos inter merito primum locum obtinet Sapientissimus FERD . III . Caesar ; meum tandem de doctrina Lulliana judicium , hisce quaesitis Num dicta Ars eum quem in acquisitione scientiarum spondet Lullus ; usum cum desiderato fructu praestare possit ? Num si nonnihil ad eam addiscendam temporis impenderint , operae pretium se facturos judicem , et utrum alia promptior et ad operandum expeditior methodus inveniri possit ? iteratis à me precibus obnixè efflagitare non sunt dedignati . Quorum laudabili Curiositati pro mea tenuitate ingenii consulturus , ut nonnullam Arti paene conclamatae lucem adferrem , Artem Magnam Lulli sine mora aggressus , à fronte ad calcem usque singula annotando , singula cum singulis combinando , summa mentis reflexione pervolvi . Sed ut quod res est , fatear , iter tot impeditum scopulis , tot spinis et tribulis implicatum , tot salebris et senticetis horridum reperi , ut parum abesset , quin ex desperato labore et calamum et animum abjicerem ; Hinc enim me deterrebat terminorum ad principia reducibilium inopia ; illinc Alphabeti non nisi ex IX literis concinnati oppidò macilenta digestio , frustranei laboris metum incutiebat ; ibi ad Artis penetralia aditus verè labyrinthaei mirè me dubium ancipitemque reddebant ; illic conglobata propositionum terminis inusitatis involutarum temerè et fine methodo et luce digestarum
