Page:Organum mathematicum libris IX. explicatum (1668).djvu/652

IV. Ex Aequinoctiali H G M abscinde G H aequalem ipsi F G; ductaque; recta C H pro axe Mundi, duc ad ipsam C H ex G perpendicularem G I; et ex I ad C G aliam perpendicularem I K: eritque I K longitudo styli perpendiculariter erigendi in puncto K; C I G vero erit triangulum perpendiculariter supra C G erigendum pro stylo angulari; in quo triangulo angulus G C H erit altitudinis poli, C G I complementum, C I G angulus rectus.
V. In linea styli C G, sumpta recta G L, ipsi G I aequali, describe ex L circulum cujuscunque magnitudinis, et per centrum L, ac punctum M, in quo Aequinoctialis intersecat Meridianam, C D, duc Diametrum circuli descripti. Hunc circulum divide in 24 partes aequales pro horis integris Horologio inscribendis, in 48 pro horis dimidiis, initio facto a Diametro L M. Per puncta opposita divisionum circuli, et per centrum L, duc rectas, et secabitur Aequinoctialis H M in punctis; per quae si ex centro C Horologii rectas lineas eduxeris, atque ad libitum terminaveris; dabunt hae lineas horarias, eundem servantes ordinem, quem in Verticali non declinante·nempe C D erit linea horae 12^mae; lineae vero, Aequinoctialem secantes ad partem sinistram, erunt horarum, ante meridiem, ad dexteram, post meridiem, in Horologio a meridie declinante in Ortum, aut Occasum; in Horologio vero declinante a Septentrione in Ortum aut Occasum, lineae ad dextream dant horas matutinas, ad sinistram vespertinas.
Si aliqua linea, per aliquod punctum divisionis circuli et centrum L ducta, non secat Aequinoctialem, sed ipsi parallela est; linea recta, ducta per centrum C, et parallela Aequatori, dabit illam horam, quaecunque fuerit.
VI. Horologium hactenus descriptum, et quodcunque aliud a Verticali primario declinans, ita collocari debet in plano declinante(si in plano mobili descriptum est,) ut linea Meridiana C D sit perpendicularis ad Horizontem, et recta A B eidem parallela; et punctum C in iis, quae a Meridie declinant, sursum, punctumque D deorsum costituatur; in illis, quae a Septentrione declinant, punctum C deorsum, D susrum ponatur.
Si in plano immobili describendum est Horologium; ducatur