Ab anno Domini 200 ad 300
p. 51
Liber de duplici martyrio sancti Cypriani esse non potest, cum auctor mentionem faciat Diocletiani & Maximiani imperatorum, qui nondum imperare coeperant, cum sanctus Cyprianus martyrium pateretur ac ut magis miremur qua fronte eiusmodi libri sub Cypriani nomine edantur, meminit hic idem auctor belli Caesarei contra Turcas.
Liber de aleatoribus utilis & doctus est, sed non videtur esse Cypriani, cum in principio satis aperte significet auctor, se uniuersali ecclesiae praesidere & apostolatum gerere, super quem Christus fundauit Ecclesiam, & Christi vicariam sedem obtinere, & sibi traditas esse claues ligandi & soluendi, &c.
Itaque videtur libellus esse alicuius Romani pontificis, qui sancti Cypriani scriptiones imitatur, quamuis stili eius elegantiam non assequatur.
Liber de coenae dispositione non solum Cypriani non est, verum neque alicuius docti hominis est.
Fortasse auctor eius Cyprianus dicebatur, sed longe diuersus ab illo, de quo nunc agimus, nam neque verba, neque sententias habet homine docto dignas, sed ineptas & ridiculas narrationes & fabellas.
Liber de duodecim abusionibus seculi S. Cypriani esse non potest, cum passim citet scripturas ex versione S. Hieronymi, qua ratione neque S. Augustini erit, quamuis inter eius etiam opera feratur.
Liber de spectaculis egregius est & ad imitationem libri Tertulliani de eodem argumento conscriptus.
Ratio dubitandi sitne Cypriani, an non, sola stili diuersitas esse videtur.
Liber de incredulitate Iudaica ad Vigilium, nihil est aliud, nisi versio in Latinam linguam dialogi Graeci inter Iasonem christianum & Papiscum Hebraeum, qui Graecus dialogus antiquissimus est, cum eius meminerit Origenes libro 4 contra Celsum.
Auctor autem Latinae versionis non Cyprianus, sed Celsus dicitur, ut perspicuum est ex ultimis verbis libri.
Liber de Iudaeis, qui insecuti sunt Christum, S. Cypriani non esse videtur, ob nimis magnam stili diuersitatem.
De carminibus & orationibus nihil certi habeo, nam neque habemus veterum testimonia, unde probemus opera ista esse Cypriani, neque habemus argumenta, unde probemus non esse, opera sunt grauia & docta, & S. Cypriano digna.
[71.]
De S. Pontio diacono – 210
Sanctus Pontius diaconus S. Cypriani, scipsit insigne volumen de vita & passione S. Cypriani, teste sancto Hieronymo De scriptoribus ecclesiasticis.
Id volumen extat ad initium S. Cypriani in editione Iacobi Pamelii.
